Truyện ngắn "Chiếc lược ngà" của Nguyễn Quang Sáng được sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, là một tác phẩm tiêu biểu của văn học cách mạng Việt Nam. Tác phẩm kể về câu chuyện cảm động của tình cha con giữa ông Sáu và con gái ông – bé Thu – trong bối cảnh chiến tranh tàn khốc. Qua câu chuyện này, Nguyễn Quang Sáng đã gửi gắm thông điệp về những mất mát mà chiến tranh gây ra cho con người, đồng thời ca ngợi tình cảm gia đình thiêng liêng và sự hy sinh của những người lính.
Câu chuyện xoay quanh cuộc gặp gỡ và chia ly đầy cảm động của ông Sáu và con gái ông, bé Thu. Ông Sáu là một người lính cách mạng, đã phải rời xa gia đình để tham gia kháng chiến khi bé Thu mới chỉ một tuổi. Trong suốt tám năm xa nhà, ông luôn mong mỏi được gặp lại con, hy vọng sẽ có một ngày được nghe con gái gọi mình là "ba."
Cuối cùng, sau tám năm, ông Sáu được nghỉ phép về thăm nhà. Khi tàu cập bến, ông vội vàng chạy đến bên con gái với niềm vui sướng và khát khao được ôm con vào lòng. Tuy nhiên, bé Thu – lúc này đã tám tuổi – không nhận ra ông Sáu là cha mình. Cô bé nhìn ông với ánh mắt ngờ vực và xa lạ, bởi hình ảnh ông Sáu trong trí nhớ của Thu không giống người cha với vết sẹo dài trên mặt mà cô đang nhìn thấy.
Suốt những ngày nghỉ phép ở nhà, ông Sáu cố gắng gần gũi và trò chuyện với con, nhưng bé Thu vẫn tỏ ra lạnh nhạt và bướng bỉnh, không chịu gọi ông là "ba." Tình cảnh đó khiến ông Sáu đau lòng và dằn vặt, nhưng ông vẫn kiên nhẫn chờ đợi. Đỉnh điểm là một lần trong bữa cơm, khi ông Sáu định xới cơm cho Thu thì cô bé cố ý làm đổ chén canh, phản đối sự chăm sóc của ông. Ông Sáu quá tức giận, đã đánh con và điều đó khiến Thu bỏ chạy sang nhà bà ngoại trong nước mắt.
Ngày hôm sau, sau khi bà ngoại giải thích cho Thu về vết sẹo trên mặt ông Sáu và lý do vì sao cha cô thay đổi diện mạo, Thu cuối cùng cũng hiểu ra và nhận ra ông Sáu chính là cha mình. Cô bé òa khóc và chạy đến ôm chặt lấy cha, gọi một tiếng "ba" đầy xúc động. Tiếng gọi ấy là tất cả những gì ông Sáu mong mỏi suốt bao nhiêu năm xa cách.
Dù cha con mới vừa đoàn tụ, nhưng ông Sáu lại phải tiếp tục quay trở lại chiến trường. Trước lúc chia tay, Thu xin ông Sáu một chiếc lược, và ông hứa sẽ làm cho con một chiếc lược ngà thật đẹp. Cuộc chia ly này đã để lại nỗi nhớ thương vô bờ cho cả hai cha con.
Trở lại chiến trường, ông Sáu không thể nguôi ngoai nỗi nhớ con và luôn nghĩ đến lời hứa với bé Thu. Trong một lần đi hành quân, ông tình cờ tìm được một mảnh ngà voi. Nhớ đến lời hứa với con, ông Sáu đã cẩn thận gọt đẽo, tạo ra một chiếc lược ngà nhỏ nhắn, đẹp đẽ. Ông khắc lên đó dòng chữ "Yêu nhớ tặng Thu con c...
