In Donald Trumps inaugurele rede werd president William McKinley op een voetstuk gezet. De hoogste berg in Amerika - 6190 meter boven zeeniveau - kreeg diens naam terug. Trumps nieuwe regering spiegelt zich aan deze ‘great president’. Volgens Trump is een nieuwe gouden eeuw begonnen. Amerika wordt nu geregeerd met de steun van puissant rijke ondernemers. Daadkrachtig, protectionistisch, ongeremd expansief en imperialistisch. De wereld zal Amerika voortaan weer respecteren, verwacht Trump.

McKinley had een nalatenschap die tot ver in de 20ste eeuw doorwerkte. Herrijst hij dankzij Donald Trump? Dat is de vraag die Jaap Jansen en PG Kroeger in deze aflevering beantwoorden.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Spreek je uit: steun de boodschap van Vluchtelingenwerk.

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

William McKinley (1843 - 1901) was een ambitieus, Republikeins politiek dier uit Ohio, toen een machtige swingstate. Hij bouwde faam op als ‘de tarievenkoning’ in het Congres. Na vele controverses daarover veroverde hij in 1896 het Witte Huis in een electorale aardverschuiving die Trump nu nog jaloers maakt.

De aanpak van zijn triomf, aantrekkingskracht, financiering door miljardairs en het zakelijk management van zijn strateeg en fondsenwerver Mark Hanna maakten dit de eerste moderne politieke campagne en een doorbraak naar de nieuwe tijd. Er is zelfs een uniek geluidsfragment van.

McKinley beloofde de kiezers drie grote doelen te realiseren.

Protectionisme voor de boeren, de industrie en de arbeiders tegen import van goedkope spullen uit nieuw opkomende industriële mogendheden. Tarieven tegen concurrenten, ook om ze tegen elkaar uit te spelen.

Protectionisme van de dollar en die met een 'gouden standaard' op de valutamarkten wereldwijd onaantastbaar maken.

Een wereldwijde blik die het nationaal belang van Amerika in de nieuwe eeuw voorop zou zetten.

Elk van die drie strategische beloften maakte hij waar. Door op het juiste moment toe te slaan - opgehitst door felle, nationalistische massakranten - werden in twee jaar de restanten van het Spaanse wereldrijk opgerold.

McKinley's hypermoderne vloot heerste ineens over de helft van de aardbol. Ingelijfd werden de Filipijnen, Guam, Hawaï, Puerto Rico. Cuba werd een vazal. Spanje afgekocht. China met geweld opengebroken voor Amerikaanse bedrijven, beleggers en banken. De Stille Oceaan was McKinley’s binnenzee geworden. Het Panamakanaal werd daarom meteen als plan daadkrachtig doorgedrukt.

Hoe kan hij dan toch zo vergeten zijn? Zijn dood en zijn opvolger waren de oorzaak. Vlak na zijn tweede verkiezingsoverwinning werd hij doodgeschoten. Zijn dynamische en politiek gedurfde opvolger - Theodore Roosevelt - overschaduwde hem in de acht jaar daarna helemaal.

Maar Trump doet wat hij zelf wil. Hij wil Amerika terugbrengen naar een fictief, groots en ‘ongelooflijk rijk’ verleden. Ten koste van desnoods elk ander land of volk. En McKinley's onvoltooide leven is het canvas waarop hij die fantasie nu schildert. Van Groenland tot Gaza.