De Schoof-coalitie hangt in de touwen. Elk besluit wordt opgeschort nadat het tot heibel in de tent leidt. Ondertussen liggen twee belangrijke nieuwe beleidsdocumenten op tafel waar Nederland krachtige impulsen door kan krijgen.

Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in het Kompas voor het concurrentievermogen van de Europese Commissie (hier het hele stuk) en het Pleidooi Maatschappelijke Alliantie inzake groene groei en brede welvaart.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

In zekere zin presenteren de Europese Commissie en de Maatschappelijke Alliantie een verrassend concreet regeerprogramma van duidelijke prioriteiten en heldere, coherente beleidslijnen voor de komende jaren. Waarom lukt zoiets Schoof cum suis dan aldoor toch niet? Dat ga je pas echt doorzien als je beseft dat met het Hoofdlijnenakkoord de kabinetsformatie nog niet voltooid was. En ook daarna niet met het Regeerprogramma. Kabinet en coalitie onderhandelen permanent door over van alles. Op Prinsjesdag, bij conflicten rond begrotingen, het Belastingplan en nu weer over de Voorjaarsnota.

De vier fracties en hun leiders zijn naar elkaar vervuld van wantrouwen. Bewindslieden wachten lijdzaam af en stellen besluiten uit. Formeren in plaats van regeren blijkt het devies. Toen staatssecretaris Ingrid Coenradie wél beleid wilde gaan voeren, kreeg zij de wind van voren van haar politieke chef Geert Wilders. Premier Dick Schoof was daarbij in geen velden of wegen te bekennen.

Buiten politiek Den Haag weten ze in de samenleving allang wat er nodig is om Nederland ook in de toekomst welvarend te houden. En groen, bovendien. De analyse en concrete uitwerkingen van die 'Maatschappelijke Alliantie' komen van een boeiende groep organisaties: VNO-NCW, MKB-Nederland, MVO Nederland, FNV, CNV, VNG, Aedes, Netbeheer Nederland, TenneT, Gasunie, Natuur & Milieu, Natuurmonumenten, Greenpeace, Urgenda, NVDE, Energie Samen, LTO Nederland, de voorzitters van de 5 Uitvoeringsoverleggen Klimaatakkoord, de Duurzame Luchtvaarttafel en het Nationaal Klimaat Platform.

Een opmerkelijke 'coalition of the willing' van de Landbouw van LTO tot en met Urgenda. Van VNO tot en met Greenpeace. Van de NVDE tot en met de vakbonden. Ze waarschuwen: “Wij maken ons grote zorgen. Wij vrezen vertraging waar versnelling nodig is. Landen om ons heen investeren stevig. Zij weten: stilstand is achteruitgang.”

Twee essentiële inzichten leggen zij voor en vertalen dit in concrete, samenhangende voorstellen. Ten eerste: klimaat- en energiebeleid is allang niet meer een soort 'meer doen voor het milieu', maar de kern van een strategisch industriebeleid voor hoogontwikkelde economieën als de onze. Ten tweede: Niets doen is geen optie en het is bovendien niet gratis. Vertragen en talmen bij klimaat en energie zijn kostbaar, verspillen tijd en jagen iedereen op kosten die vermijdbaar zijn.

De Maatschappelijke Alliantie legt voortdurend verbindingen tussen succesvolle initiatieven in eigen land en het daarbij optimaal profiteren van Europees beleid, zoals de uitwerking van het rapport-Draghi. En precies dat is de kern van het nieuwe Kompas voor het concurrentievermogen, dat op 29 januari in Brussel gepresenteerd werd.

Dit Kompas geeft concreet - soms zelfs per kwartaal - aan hoe de Commissie het rapport-Draghi gaat vertalen in samenhangende wetten en afspraken. De twee documenten samen bieden zo directe aanknopingspunten waar Nederland een rol als koploper kan gaan spelen.

Drie kerngebieden van concrete actie zijn:

- De innovatiekloof dichten met de Verenigde Staten en China met ‘AI-gigafabrieken’ en actieplannen voor geavanceerde materialen, kwantum- en biotechnologieën, robotica en ruimtevaarttechnologie

- Een CO2-neutraal Europa met een Clean Industrial Deal met actieplannen voor energie-intensieve sectoren

- Veiligheid en Weerbaarheid, met nadruk op structurele handelsrelaties wereldwijd, ook voor kritieke grondstoffen

Hier dwars doorheen wil de Commissie over de hele linie beleid en aanpak vereenvoudigen en de Interne Markt met een Europese spaar- en investeringsunie en een vaardigheidsunie fors aanjagen.

Voor ‘Den Haag’ bieden die twee stevige, concrete documenten een kans. Als reddingsboei voor het verlamde beleid van Schoofs ploeg. Als nieuw begin in plaats van verdere vertragingsacties.

De Tweede Kamer – die zo graag het heft in handen wil hebben - zou met spoed de Maatschappelijke Alliantie en de Europese Commissie moeten uitnodigen voor een gesprek. En concreet met de plannen aan de slag gaan.